Soorten batterijen

Wat is een batterij?

Een batterij is eigenlijk best bijzonder. Dankzij dit kleine metalen ding komt er van alles tot leven: er komt licht uit je zaklamp, je kunt bellen met je smartphone en je kunt op je Playstation spelen. Maar hoe zijn batterijen ooit ontstaan en hoe werken ze? Je leest het hier.

De ontdekking van de batterij

Geen grap: de allereerste voorloper van de batterij was een kikkerpoot. In 1780 ontdekte de Italiaanse wetenschapper Luigi Galvani dat een kikkerpoot bewoog als je er een metalen staafje tegenaan hield. Zijn collega Alessandro Volta legde de link met het haakje waarmee de kikkerpoot was opgehangen. Hij vermoedde dat het de verschillende metaalsoorten waren die met elkaar reageerden en – met de kikker als geleider – de kikkerpoot deden samentrekken. Om zijn theorie te testen en bewijzen, vulde Volta een kom met een zoutoplossing en stak er één koperen plaatje en één zinken plaatje in. Hij verbond beide metalen plaatjes en verkreeg stroom. De eerste batterij was geboren!

Hoe werkt een batterij?

Een batterij bestaat uit 3 onderdelen: de min-pool (-), de plus-pool (+) en een elektrolyt. De min-pool van de batterij laat elektronen los. Een stroom van elektronen is wat we ‘elektriciteit’ noemen. Aan de andere kant van de batterij zit de plus-pool. Dit deel van de batterij ontvangt als het ware de stroom en geeft deze af aan het apparaat waar de batterij in zit. Tussen de min-pool en de plus-pool zit een verbinding, genaamd elektrolyt. Dat is een soort gel dat voornamelijk bestaat uit zouten en zuren. Het elektrolyt zorgt voor een chemische reactie (de geleiding) waardoor de elektriciteit kan gaan stromen. Yes! Je zaklamp geeft weer licht, de afstandsbediening doet het weer of het speelgoed maakt weer geluid!

De buitenkant

Eigenlijk kunnen we zeggen dat batterijen kleine chemische fabriekjes zijn. Dat is best spannend, we moeten er dus veilig en verantwoord mee omgaan. Wist je dat batterijen vroeger een omhulsel van papier hadden? Dat was veel te kwetsbaar en ging snel lekken. Hierdoor kreeg je roest in apparaten en waren er gezondheidsrisico’s. Tegenwoordig is de buitenkant van batterijen dan ook gemaakt van metaal.

Milieu

In een batterij zitten allerlei stoffen die slecht zijn voor het milieu. Daarom is het belangrijk om lege batterijen niet in de prullenbak te gooien, maar in te leveren. Dit kan in de supermarkt of bouwmarkt, maar misschien ook wel bij jou op school (en als dat nog niet zo is, dan kan jouw school zich hier gratis aanmelden)! De metalen kunnen we dan hergebruiken voor het maken van nieuwe producten zoals een fiets, pan of kaasschaaf.

Meest voorkomende soorten

Er zijn batterijen die je één keer kunt gebruiken, zoals alkaline- en lithiumbatterijen, maar er zijn ook oplaadbare batterijen. Deze laatste kun je dus vaker gebruiken door ze met een oplader op te laden. Hieronder zetten we de drie meest voorkomende soorten voor je op een rij en leggen we uit wat de voordelen zijn en voor welke apparaten ze het meest geschikt zijn.

Samenstellingen

Per soort batterij zijn er vele samenstellingen mogelijk. Het principe van de twee verschillende metalen uit de kikkerpoot van Galvani en Volta blijft behouden.

Een overzicht:

• Alkalinebatterij, koolstofbatterij: zink + mangaandioxide

• Lithium(-ion)batterij: een verzamelnaam waarbij lithium hét actieve bestanddeel is, maar altijd in combinatie met tal van andere metalen

• Ni-Cd: nikkel en cadmium

• De klassieke autobatterij: lood + looddioxide

Typen

Sommige batterijen zijn heel klein, andere juist groot. We gebruiken letters om aan te geven hoe groot een batterijen is en hoeveel energie die levert.

• AAA, ook wel ‘triple A’ of ‘mini penlite genoemd

• AA, ook wel ‘penlite’ genoemd

• C, ook wel ‘Engelse staaf’ of ‘baby’ genoemd.

• D, ook wel ‘grote staaf’ of ‘monocel’ genoemd

Daarnaast heb je nog de vierkante 9 Volt batterij en allerlei knoopcellen. En… er komen er steeds meer bij!